Jasne logo

ul. Zakole 16/8
75-814 Koszalin
tel. 58 301 72 57, 606 44 39 28
biuro@wydawnictwo-jasne.pl
Witamy!
Dziś jest niedziela,
6 października 2024 r.
 Aktualności

Jest już szósta część z serii POMORZANIE ZNANI I NIEZNANI, w której autorzy opisali pięć kolejnych ciekawych postaci.

Niekonwencjonalne połączenie dawnych kaszubskich opowieści z losami współczesnych ludzi znajdziemy w książce Gabriela Oleszka LEGENDY KASZUBSKIE - spotkanie przeszłości z teraźniejszością.

Losy Eweliny, jej życiowe wybory i ich konsekwencje tworzą wciągającą opowieść o niej i innych postaciach w książce UCIECZKA PO MIŁOŚĆ Ewy Pisarskiej.

BOHATEROWIE

Tu prezentujemy bohaterów z poszczególnych książek, dostępnych w naszej księgarni.

KATARZYNA II WIELKA w pełni władzy; reprodukcja obrazu F. Rokotova

Urodziła się w Szczecinie 21 kwietnia 1729 roku.
W okresie jej rządów terytorium Rosji znacznie się powiększyło, a ludność z 20 mln wzrosła do około 35 mln. Naród z tego wiele nie miał - ani z dobroci, ani ze zdobyczy. Nie była to jej wina. Chciał dobrze i robiła, co tylko mogła, ale czas jej nie sprzyjał. Wiedziała o tym i poddała się okolicznościom. Nie podporządkowałą się za to zakłamanej moralności, prowokowała plotki i legendy. Wyżywała się seksualnie - również na takie zachowanie czas nie był odpowiedni.

Jak stała się żelazną kobietą i cesarzową Rosji? Odpowiedź w publikacji:
Pomorzanie znani i nieznani.




ALICE KERSBERG z mężem

Alice Markuth urodziła się w 1888 r., wyszła za mąż za Wernera Kersberga, ostatniego właściciela Roszczyc i Nieznachowa. Mieli troje dzieci. W momencie wkroczenia Rosjan w 1945 roku małżeństwo mieszkało z niezamężną córką w pałacu w Roszczycach. Zostali wypędzeni...

Jakie były ich dalsze losy? Odpowiedź w publikacji:
Urlich Dorow, Zapomniana przeszłość. Upadek pomorskich majątków rolnych na przykładzie powiatu lęborskiego.




ERNST AUGUST BRAUN (1782-1859)

Burmistrz Koszalina i jednocześnie dyrektor policji od 1816 roku niemal
aż do śmierci. W masywie chełmskim znajdował się słup upamiętniający miejsce, w którym to burmistrz w 1830 roku zastrzelić miał ostatniego tutejszego wilka...

Wielu elementom naturalnego krajobrazu w XIX i na początku XX wieku nadawano nazwy upamiętniające konkretne osoby. Gdzie na terenie masywu chełmskiego jest miejsce imienia Brauna? Jakie inne postacie zostały również w ten sposób uhonorowane, a także wiele innych ciekawostek o tym terenie w publikacji:
Andrzej Kuczkowski, Góra Chełmska. Od miejsca kultu do parku rozrywki.




WILHELM GROSS (1883-1974), zdjęcie 1906

Artysta wielostronny. Tworzył popiersia, drzeworyty, rysunki, wycinanki, pieczęcie, płaskorzeźby grobowe, a w późnej starości pastele. Do wczesnego okresu twórczości (do roku 1916) należy fontanna Hanzy, do dziś stojąca na rynku w Darłowie.

Gdzie jeszcze znajdziemy dzieła W. Grossa? Więcej informacji o twórcy i jego pracach w publikacji:
Edda Gutsche, Malarze, miejscowości i widoki Pomorza Zachodniego w pierwszej połowie XX wieku. Część 1 / Maler, Orte und Landschaften in Hinterpommern in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Teil 1




MANDRAGORA, drzeworyt z XIV w.

Najsłynniejsza roślina wykorzystywana w ludowym lecznictwie. Choć właściwia nie występuje na terenie Europy północnej i wschodniej, mamy w Polsce jej odpowiednik w postaci rośliny zwanej pokrzykiem (wilcza jagoda, belladonna). Jest to zioło z tej samej rodziny, o podobnych właściwościach, a wierzenia jej dotyczące wykazują ogromne podobieństwo. Pozwala to w magicznych praktykach posługiwać się nimi zastępczo. Korzenie tej rośliny przypominają kształtem ludzką postać. Jej właściwości spowodowały, że traktowano ją wyjątkowo i przypisywano wyjątkowe cechy.

Jakie były właściwości mandragory i dlaczego szukano jej na wzgórzach szubienicznych i w miejscach samobójstw? Odpowiedź w publikacji:
Maciej Kwaśkiewicz, Ludowa medycyna Pomorza




WŁADYSŁAW DURDA, fot. ze zbiorów prywatnych

3 maja 1982 roku - w dniu największych szczecińskich protestów przeciwko stanowi wojennemu - ZOMO zagazowało kamienicę przy al. Piastów 57. W oparach Uniwersalnego Gazu Łzawiącego zmarł Władysław Durda. Janina A., dziś 68-letnia emerytka, wciąż nie wierzy, że męża zabiła miażdżyca: - Nie skarżył się na serce...

Więcej w publikacji:
Stan wojenny. Jak Ty to pamiętasz? Wspomnienia mieszkańców województwa zachodniopomorskiego, pod redakcją Andrzeja Chludzińskiego




PAUL NIPKOW; zdjęcie ze zbiorów Muzeum w Lęborku

We współczesnym świecie życie bez telewizji trudne jest do wyobrażenia.
Wynalazek inżyniera Nipkowa pozwalał na znaczne usprawnienie procesu zmiany obrazu w sygnał elektryczny i z powrotem w obraz. Była to tarcza Nipkowa - wynalazek opatentowany został 6 stycznia 1884 roku.
Tarcza Nipkowa przetrwała do dziś i jest intensywnie wykorzystywana, choć w zupełnie innej dziedzinie niż ta, do której została stworzona ponad wiek temu.

Gdzie obecnie ma zastosowanie i kim był "ojciec telewizji" z Lęborka, dowiesz się z publikacji:
Pomorzanie znani i nieznani.




Dr PAUL STUBBE (1874-1950), autoportret

Urodził się w Szczecinku. We wczesnej młodości objawił się jego talent rysownika i malarza, kiedy szkicował karykatury nauczycieli w Gimnazjum Księżnej Jadwigi.

Więcej o Paulu Stubbem i innych malarzach związanych ze Szczecinkiem w publikacji:
Dzieje Szczecinka, tom I (do 1939 roku), red. Radosław Gaziński




ŚWIATOWID

Światowid ze Zburcza - posąg znaleziony w rzece Zburcz na zachodniej Ukrainie, obecnie prezentowany w Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Uznany jest powszechnie za słowiański, wczesnośredniowieczny postument, który prezentuje tradycyjny model świata.

W jaki sposób posąg nawiązuje do modelu świata i więcej informacji na temat istot nadprzyrodzonych w:
Kamil Kajkowski, Andrzej Kuczkowski, Religia Pomorzan we wczesnym średniowieczu




CHRISTIAN WAGNER (1602-1687)

Oryginalny XVII-wieczny pomorski pastor-poeta. W 1631 roku rozpoczął swoją 53-letnią pracę duszpasterską w Strzepowie, gdzie przebywał do końca życia. Przez całe życie pasjonował się komponowaniem poezji łacińskiej w duchu humanistycznym i obyczajowych pouczeń nawiązujących do literatury klasycznej. W jego tekstach przeplata się powaga i humor, krytykuje nawet obyczajowe nawyki kolegów duchownych...

Więcej w publikacji:
Dzieje wsi pomorskiej / Geschichte des pommerschen Dorfes, tom IX, red. Andrzej Chludziński i Radosław Gaziński




GERHARD BLOCH (1915-1984) ze swoim trofeum myśliwskim, zdjęcie z 1941 r.

Ostatni właściciel majątku w Chynowiu, hodowli wschodniopruskiej rasy ciepłokrwistych koni. Na życzenie ojca przez 3 lata przebywał w Szwecji, po powrocie łączyły go bliskie więzi z dziewczyną o nazwisku Lammers. Ojciec tej rodziny należał do najwyższych przywódców SS. Chodziła pogłoska, że dzięki tym kontaktom cała rodzina Blochów podczas II wojny światowej miała spore korzyści. W każdym razie Gerhard nie musiał iść do wojska - czy była to zasługa szwedzkiego paszportu, a może ów "pół-Żyd" rzeczywiście nie był zdolny do służby wojskowej?

Gerhard Bloch był mocno związany ze swą pomorską ojczyzną, czy mimo prześladowań w niej pozostał? Dowiesz się z publikacji:
Urlich Dorow, Zapomniana przeszłość. Upadek pomorskich majątków rolnych na przykładzie powiatu lęborskiego.




LYONEL FEININGER (1871-1956), fot. na plaży (Feininger w środku), zdjęcie w zbiorach prywatnych

Po raz pierwszy przybył na Pomorze jako student Berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych. Bardziej niż plaże i statki interesowały go kościoły i gotyckie średniowieczne śródmieścia. W 1895 roku dał się poznać jako karykaturzysta, rysował dla czasopism satyrycznych. Wkrótce jednak karykatura przestała zaspakajać jego artystyczne ambicje...

W jaki sposób ten Amerykanin niemieckiego pochodzenia, jeden z najwybitniejszych malarzy XX wieku uczynił Pomorze znanym na całym świecie? Odpowiedź w publikacji:
Edda Gutsche, Malarze, miejscowości i widoki Pomorza Zachodniego w pierwszej połowie XX wieku. Część 1 / Maler, Orte und Landschaften in Hinterpommern in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Teil 1




OGRODOWE KRASNALE są postaciami dynamicznymi, pokazywanymi z reguły przy pracy. Krasnale jako istoty demoniczne - z jednej strony duchy podziemia, a z drugiej duchy domowe - stanowią łącznik między dwoma światami: demonicznym i rzeczywistym, ludzkim.

Dlaczego tak często ich figurki goszczą w naszych ogrodach? Dowiesz się z publikacji:
Tomasz Siemiński, "Rajskie ogrody" w ikonosferze wsi kaszubskiej. Synkretyczna forma kultury potocznej




RUDOLF VIRCHOW; H. Vogel, olej, 1891 r.

Był jednym z najbardziej znanych przeciwników antysemityzmu w Niemczech w drugiej połowie XIX wieku. Twierdził, ze wszystkie rasy ludzkie pod względem antropologicznym są sobie równe.
Uważał, ze nędza i brak wykształcenia nie służą zdrowiu i że prawem każdego obywatela jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Był znanym na całym świecie pionierem badań.

Jakie to były badania, i w jaki sposób Virchow zmieniał życie społeczeństwa? Dowiesz sie z:
Pomorzanie znani i nieznani.




FRANCISZEK CYSEWSKI (1866-1943), fot. Muzeum Zachodnio-Kaszubskie w Bytowie.

Syn Pawła i Anny Cysewskich z Osławy Dąbrowy. W 1893 dziedziczy skromne gospodarstwo po zmarłym ojcu, miesiąc później żeni się z Agatą Górą ze Studzienic.
Rodzi im się dwanaścioro dzieci. Niewielkie gospodarstwo zapewnia skromny standard życia. Sytuację materialną podreperował na pewnien czas odkryty przez Franciszka skarb...

Więcej o skarbie i losach Franciszka Cysewskiego w publikacji:
Działalność narodowa Polaków na północnym pograniczu polsko-niemieckim w dwudziestoleciu międzywojennym, red. Zenon Romanow




MARIA ŁAWROWSKA, fot. przed "nowym" domem w Gorzysławiu, 1951, ze zbiorów M. Ławrowskiej

Maria Ławrowska z domu Seńko urodziła się w Balnicy.
Wieś liczyła sobie 77 rodzin, w tym dwie polskie i dwie żydowskie. Dobrze nam było, gdy była cała wioska. Szykowaliśmy się kartofle sadzić. Przy każdym domu stanął żołnierz i kazał przyjść na zebranie. Powiedzieli, że mamy się wysiedlać i za dwie godziny mamy się pozbierać...

Dalsze losy Marii Ławrowskiej i jej bliskich w publikacji:
Dzieje wsi pomorskiej / Geschichte des pommerschen Dorfes, tom IX, red. Andrzej Chludziński i Radosław Gaziński




JOHANNES ALBERT HOHEISEL, fot. pastor po przybyciu do Niezabyszewa, 1932; ze zbiorów Wernera Hoheisela

Urodzony w 1903 roku w Tuckum (dzisiaj Tukums, Łotwa), od 1932 roku pastor w Niezabyszewie.
...Żyło się z tymi ludźmi przez okrągły rok, z ich zmartwieniami, troskami i radościami (...).
Z wszystkimi jednak miałem jak najlepsze kontakty i mogę powiedzieć wprost: wszyscy byli moimi przyjaciółmi. Wszystko opierało się na wzajemnym zaufaniu i był to szczególnie piękny okres mojego życia. I chciałbym powiedzieć, że jako pastor nieczęsto ma się taką parafię...


Wspomnienia niezabyszewskiego pastora z lat 1931-1939 w publikacji:
"Nasze Pomorze", 2009, nr 11




JANEK STAWISIŃSKI, fot. 1976 r. ze zbiorów Janiny Stawisińskiej

Od 1978 roku Janek pracował w kopalni. Chciał pomóc rodzinie, usamodzielnić się finansowo. Uczył się w technikum górniczym i pracował pod ziemią. Postanowił, że będzie górnikiem. Gdy zaczęło się w "Wujku", właśnie skończyło mu się L-4. Poszedł na strajk z Jasiem Domżalskim. Kopalnia była otoczona, stały czołgi. Latał śmigłowiec, strzelali petardami, gazem, ślepakami, potem ostrą amunicją. (...)
Matka, która wiedziona złymi przeczuciami przyjechała z Koszalina do Katowic, zobaczyła łóżko, głowę w bandażach i szpitalną kartę: "Górnik nr 1". Był nieprzytomny...

Więcej w publikacji:
Stan wojenny. Jak Ty to pamiętasz? Wspomnienia mieszkańców województwa zachodniopomorskiego, pod redakcją Andrzeja Chludzińskiego




LUDWIK FRYDERYK ALEKSANDER (1756-1817), portret zbiorowy Ludwika Wirtemberskiego z synem Adamem i bratem Aleksandrem, 1796 r., malarz W. Moosbrugger

Wbrew pozorom, to nie wyrachowanie, ale obustronne uczucie doprowadziło do ślubu 16-letniej księżniczki Marii Anny Czartoryskiej z 28-letnim Ludwikiem, dziedzicznym księciem Wirtembergii. Do dzisiaj - w powszechnym mniemaniu - ślub był mezaliansem...

Dlaczego tak sądzono i jakie były kolejne fortunne i niefortunne losy Ludwika? Dowiesz się z publikacji:
Trzebiatów - spotkania pomorskie 2009




HANS LAABS (1915-2004)

Szkoła sprawiała Hansowi wiele trudności, ale też nie bardzo go interesowała. Czuł się artystą, chciał zostać malarzem. Ojciec, urzędnik w lecznicy psychiatrycznej, nie był tym zachwycony...

Jak Hansowi Laabsowi udało się spełnić marzenie? Odpowiedź w publikacji:
Edda Gutsche, Malarze, miejscowości i widoki Pomorza Zachodniego w pierwszej połowie XX wieku. Część 1 / Maler, Orte und Landschaften in Hinterpommern in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Teil 1




PRABABCIA, BABCIA, MATKA i DZIECKO: Herta Zimdars (1891-1945) - u góry po lewej, Gisela Kobelt (1913-1945) - u góry po prawej, Anna Zimdars (1859-1937) - w środku oraz Eberhard Kobelt (1935-1945)

...powiedziała do swoich pociech: "Dzisiaj wolno jest wam napić się nawet wina!" - przy czym Helga zapytała, dlaczego musi połknąć tabletki. Matka odpowiedziała jej: "Byście słodko spali do czasu, gdy trafimy do Bąsewic". Po dzieciach tabletki połknęły również pani Kobelt i pani Zimdars, popijając je łykiem czerwonego wina. Ułożyły się na wozie, przyciskając się blisko do dzieci i zaciskając ich dłonie...

Więcej w publikacji:
Urlich Dorow, Zapomniana przeszłość. Upadek pomorskich majątków rolnych na przykładzie powiatu lęborskiego.




JAN BUGENHAGEN, fragment ołtarza autorstwa Łukasza Cranacha w kościele miejskim w Wittenberdze

20 kwietnia 2008 roku przypadała 450. rocznica śmierci Jana Bugenhagena.
Powołanie Bugenhagena na stanowisko rektora Szkoły Łacińskiej w Trzebiatowie nad Regą to decydujący krok w tworzeniu więzi z reformatorem pomorskim i wzrostu znaczenia Trzebiatowa poza granicami miejscowości. Szkoła stała się bardzo popularną placówką. Uczniowie przyjeżdżali nawet z bardzo daleka.

Dlaczego szkoła stała się najbardziej znaczącą placówką oświatową Księstwa Pomorskiego? Odpowiedź w publikacji:
Trzebiatów - spotkania pomorskie 2008